انواع نماهای سینمایی در فیلم

نما ، شات ، پلان ( Shot )

نما ، کوچک ترین جزء فیلم است و برابر است با ، هر بخش از فیلم که در آن ، دوربین بدون خاموش شدن ، یک برداشت مستمر داشته است . نما را نمی توان دقیقا برابر با برداشت دانست ، زیرا هر برداشت ممکن است دستخوش تدوین شود و دقیقا آن چیزی نباشد که بر پرده ظاهر می شود .

نماها را معمولا بر اساس موارد زیر دسته بندی می کنند :

فاصله میان دوربین و سوژه ( به ویژه شخصیت  )

در بخش اول از انواع نمای فیلم به فاصله دوربین با سوژه میپردازیم.

نمای خیلی دور ( Extreme Long Shot )

نمایی که از فاصله خیلی دور از سوژه فیلمبرداری ( مطالب جامع راجع به فیلمبرداری ) می شود و تصویری کلی از مکان رویداد ماجرا به دست دهد  چنین نمایی معمولا به عنوان نمای معرف به کار می رود .

نمای دور ، نمای عمومی ( Long Shot )

نمایی که از فاصله ای دور ، سوژه را نشان می دهد . در این حالت علاوه بر سوژه ، شخصیت ها و بخشی از محیطی که سوژه در آن قرار دارد ، نیز در این نما دیده می شود . این نما نگاهی کلی به موضوع دارد و موقعیت سوژه را در آن محیط و فضا نشان می دهد . در واقع نمای دور بیش از نمای نزدیک و متوسط ، درباره رابطه سوژه با محیط به ما اطلاعات می دهد. از این نما بسیار در شروع سکانس ها به ویژه سکانس آغازین استفاده می شود ، به عنوان آخرین نما از انواع نمای فیلم هم بسیار مورد استفاده قرار می گیرد .

نمای دور متوسط ، نمای نیمه دور ( Medium Long Shot )

نمایی در حد فاصل میان نمای دور و نمای متوسط . این نما ، گستردگی نمای دور را ندارد اما ، موضوع را کامل نشان می دهد .

نمای متوسط ( Medium Shot )

حالت نشسته نشان می دهد . این نما بیشتر برای نمایش روابط میان دو یا چند شخصیت و در عین حال ، ارائه اطلاعات کافی برای درگیر کردن تماشاگر مورد استفاده قرار می گیرد .

نمای نزدیک متوسط ، نمای نیمه نزدیک ( Medium Close-Up )

نمایی در حد فاصل میان نمای متوسط و نمای نزدیک که از سینه تا بالای شخصیت را نشان می دهد .

نمای درشت ، نمای نزدیک ( Close – Up )

نمایی که در آن چنین به نظر می رسد که دوربین به فاصله بسیار نزدیکی از سوژه رسیده است . در این نما ، صورت شخصیت ، یا نمای درشتی از چیزی ، پرده را پر می کند . نمای کلوزآپ برای رساندن احساسات ، واکنش ها و حالات روحی شخصیت به تماشاگر بسیار موثر است و بین تماشاگر و شخصیت درگیری احساسی زیادی خلق می کند و بیننده را وا می دارد تا فقط روی شخصیت و نه چیز دیگری تمرکز کند . نماهای نزدیک از اشیا یا بخش هایی از اشیا ، برای جلب توجه تماشاگر به اطلاعات و جزئیات مهم ، خلق هیجان در اثر کاربرد آن شیء خاص ، و ارائه ارزش نمادین به آن ، انجام می شود.

نمای خیلی نزدیک ، نمای خیلی درشت ( Extreme Close-Up )

نمایی که از فاصله خیلی نزدیک به سوژه ، فیلم برداری می شود ، که در این صورت فقط جزئی از آن دیده می شود یا بخشی از آن بسیار بزرگ به نظر می آید . چنین نمایی اگر از بازیگری فیلم برداری شود ، فقط بخشی از چهره برای نمونه چشم یا دهان او را نشان می دهد . نماهای بالا نماهای اصلی هستند ، در این زمینه نماهای دیگری نیز وجود دارد که حالتی بینابینی دارند ، از جمله می توان به نماهای زیر اشاره کرد:

( Full Shot ) قاب کامل ، فول شات

نماي دوری که تمام هیکل شخصیت را نمایش می دهد . در این حالت فرق سر او حدودا مماس با خط بالایی قاب و کف پای او مماس با خط پایینی قاب است .

 نمای از زانو ( Knee Shot )

نمای متوسط از یک یا دو شخصیت که معمولا از زانو به بالا را شامل می شود .

نمای بسته در فیلم ( Tight Shot )

نمایی که در آن شخصیت ها در فضای قاب محصور شده و فضای بیرونی کمی در آن به چشم می خورد . چنین نماهایی فاصله میان تماشاگر و شخصیت ها را کم می کند و حس هم ذات پنداری بیشتری ایجاد می کند .

( Detail Shot ) نمای حاوی جزئیات

نمایی که جسمی کوچک یا جزئی از آن را یا بدن شخصی را نشان می دهد . این نما درشت تر و حاوی جزئیات بیشتری از نمای درشت (کلوزآپ ) است .

زاویه دوربین با سوژه

در قسمت بعدی از انواع نمای فیلم میخواهیم به بخش زاویه دوربین با سوژه بپردازیم.

نمای سربالا ( Low – Angle Shot ) 

نمایی که از زیر سطح مستقیم دید چشم و در حالی که انگار دوربین از پایین به سوژه می نگرد ، فیلم برداری شود .

چنین نماهایی بر خلاف نمای سرپایین موجب می شوند که موضوع ( شخصیت ، شیء و سوژه ) مسلط ، عظیم و حتی تهدید کننده به نظر برسد . در این نماها معمولا سعی می کنند که پس زمینه را حذف کنند و یا به حداقل ممکن تقلیل دهند و شخصیت مورد نظر را بر زمینه آسمان یا سقف نشان دهند . همچنین حرکت شخصیت هایی که از این زاویه از آنها فیلم برداری می شود ، شتابدار به نظر می آید و بیننده خود را در مواجه با یک خطر حس می کند .

 نمای خیلی سر بالا ( Extreme Low- Angle Shot )

نمایی که کاملا از زیر شخصیت گرفته شده و به نظر می رسد که شخصیت بر دوربین خیمه زده است . از این نما به ویژه برای نشان دادن ساختمان های بلند و هراسناك استفاده می شود .

 نمای سر پایین ( High Angle Shot )

نمایی که از بالای سر سوژه و رو به پایین فیلم برداری می شود . در این حالت دوربین رو به پایین به سوژه نگاه می کند . این نما ، ارتفاع و ظاهر شخصیت ها را تغییر می دهد و حرکت آنها را کند جلوه می دهد ، به این دلیل چنین نمایی می تواند ، شخصیت مورد نظر را آسیب پذیر نشان دهد . برای مثال نمای سرپایین از شخصیتی که در بیابانی سرگردان است .

 نمای خیلی سرپایین ( Extreme High-Angle Shot )

نمایی از بالای سر سوژه ( عمودی) ، که معمولا با بازو ، برج ، هلیکوپتر و… فیلم برداری می شود . در چنین تصاویری شخصیت ها نمود چندانی ندارند و فقط تصویری کلی از عرصه یا چشم انداز ماجرا به دست می آید .

 نمای از بالای سر ( Overhead Shot )

نمایی که درست از بالای سر شخصیت یا از فضای بالای وقوع رخداد گرفته می شود . این نما برای نشان دادن اسارت شخصیت در محیطی کوچک یا سردرگمی و اغتشاش حاکم بر صحنه موثر است .

 نمای هوایی ( Aerial Shot )

نمایی که از هوا و با کمک تجهیزات متصل به هلیکوپتر ، هواپیما ، بالن و غیره گرفته می شود . نمای هوایی هنگامی مورد استفاده قرار می گیرد که امکان استفاده از جرثقیل ممکن نیست و یا زمانی که نمایش محل ماجرا به طور همه جانبه لازم است . گرفتن نمای هوایی بسیار مشکل است اما جزئی از انواع نمای فیلم بسیار جذاب و تاثیرگذار است . ( با عکاسی صنعتی هوایی در خدمت شما هستیم )

 نمای ( دید) چشم پرنده ( Bird’s – Eye View )

نمایی که از دوربینی که در فاصله ای دور ، از بالا به پایین نگاه می کند ، فیلم برداری می شود . این نما معمولا با جرثقیل یا هلیکوپتر ، فیلم برداری می شود . چنین نمایی از این زاویه و با این فاصله ، بر شخصیت ها و اماکن خاصی تاکید ندارد ، بلکه تنها دیدی کلی و اطلاعاتی عمومی به تماشاگر می دهد .

 زاویه کج ( Dutch Angle )

نمایی که در آن ، در تصویر حاصل بر پرده ، به نظر می رسد شخصیت ها و اشیا تا حدی کج شده اند و از زاویه معمولی عمودی منحرف شده اند . از این نماها برای نشان دادن رؤیا یا توهم شخصیتی ، برای ایجاد حس بی تعادلی و نا امنی استفاده می شود . همچنین این نماها ، می توانند معرف بروز حوادث ، خشونت یا هوای طوفانی باشند .

 نمای سه رخ ( Three – Quarter Shot )

قرار دادن دوربین در زاویه و موقعیتی که 75 درصد سوژه را ضبط کند و به آن حس و حالی واقعی تر از تصویر از زاویه کاملا رو به رو بدهد .

حرکت دوربین یا سوژه یا هر دو

با بخش آخر از انواع نمای فیلم در خدمت شما هستیم.

 نمای تراولینگ ( Traveling Shot )

در این نما دوربین روی زمین ، با استفاده از پایه ای چرخ دار ، یا روی ریل حرکت می کند و ماجرا را تعقیب می کند ، یا تماشاگر را با خود به جایی می کشاند .

نمای جرثقیلی ، نمای کرین ( Crane Shot ) 

نمایی که از بالای جرثقیل و معمولا همراه با حرکت دوربین ، به واسطه حرکت کرین ، فیلم برداری می شود. در اینگونه نماها ، می توان شخصیت را در حرکتش به سوی بالای پله ها همراهی کرد ، با شخصیتی در فاصله های دور همگام شد ، بالای سر جمعیتی چرخ زد و روی شخص خاصی تمرکز کرد ، ارتفاع گرفت و ارتفاع را کم کرد و . . . 

 نمای تعقیبی ( Follow Shot )

نمایی که طی آن چنین به نظر می رسد که دوربین در تعقیب سوژه در حرکت است . ضبط چنین حرکتی یا به مدد تراولینگ امکان پذیر است که طی آن دوربین فیلمبرداری ، واقعا سوژه را تعقیب می کند یا به مدد عدسی زوم انجام پذیر است که دوربین بی حرکت است . در صورت استفاده از عدسی زوم ، وضوح اشیاء محیط و نسبت سوژه به محیط دستخوش تغییر می شود .

نمای روی دست ( Hand – Held Shot ) 

نمایی که با دوربین سبک قابل حمل و گاه با کمک بندهای متصل به بدن که به فیلم بردار امکان حرکت می دهد ، فیلم برداری می شود. چنین نماهایی معمولا در فیلم های مستند (فیلم مستند چیست؟) و گزارش های خبری تلوزیونی به کار می آیند . اگر نما های روی دست ، بدون ابزای مانند استدی کم فیلم برداری شود، تکان دارد و می لرزد و گاه به عمد در فیلم های داستانی استفاده می شود، تا به آن حس و حال مستند ببخشد.

 نمای از روی شانه ( Over-The – Shoulder Shot )

نمایی که از روی شانه بازیگر فیلم برداری شود و معمولا پشت سر ، گردن و شانه او ممکن است در قاب دیده شود . این نما معمولا در گفت و گوها و برای نشان دادن واکنش شنونده به کار می رود ، دوربین دائما چهره دو طرف گفت و گو را نشان می دهد تا تماشاگر متوجه واکنش های هر دو نفر شود .

 نما با چرخش افقی ( Pan Shot )

نمایی که در آن ، دوربین به طور افقی به چپ یا راست ، حول محور ثابتی می چرخد . این حرکت دوربین معمولا به دلایل زیر انجام می شود :

• تصویری کلی از محل صحنه به تماشاگر بدهد .
• توجه تماشاگر را به ماجرای خاصی جلب کند و در عین حال ، او را از روابط اجزای صحنه آگاه کند .
• حرکت شخصیت یا وسیله نقلیه ای را در چشم انداز وسیع افقی تعقیب کند .
• دیدی کلی از آنچه شخصیت می بیند ، ارائه کند .

 حرکت افقی واکنشی ( Reaction Pan )

حرکت افقی از کنش شخصی به واکنش شخصی دیگر نسبت به کنش آن شخص . این تکنیک برای نشان دادن تضاد میان دو نما استفاده می شود و حس خنده داری خلق می کند .

 نما با چرخش عمودی ( Tilt Shot )

نمایی که طی آن دوربین ، در موقعیتی ثابت ، حول محور عمودی ، حرکتی رو به بالا یا پایین انجام دهد . چنین نمایی می تواند معرف دیدگاه ذهنی شخصیتی باشد که مکانی را از بالا به پایین و یا برعکس برانداز می کند . همچنین ، این نما می تواند حرکت موضوع را برای تماشاگر تعقیب کند و او را از محیط آگاه تر سازد .

نمای قوسی ( Arc Shot ) 

نمایی که طی آن دوربین دایره ای کامل یا ناکامل را دور موضوع می پیماید . از این نما می توان برای ایجاد حالتی سرگیجه آور استفاده کرد .

 نمای نقطه نظر ( Point – Of – View Shot )

نمایی ذهنی که صحنه ای را عینا از دید و نقطه نظر یک شخصیت نشان می دهد ، بر چشم انداز او تاکید می کند و ما را به جای او می گذارد . در فیلم ها معمولا چنین نمایی با نماهای عینی ، که نمایشگر همان شخصیت در صحنه ای است تلفیق می شود . این نوع نماها به ویژه در فیلم های پلیسی و ترسناك حس تعلیق فیلم را افزایش می دهد ، چون به این ترتیب تماشاگر هم به نوعی جزئی از شخصیت می شود .

نمای عقب کشی ( Pull – Back Shot ) 

هر نمایی که با عقب کشیدن از سوژه همراه باشد . هدف از این عقب کشیدن ، بزرگ کردن میدان دید و ارائه اطلاعات بیشتر ، نمایش شخصیت یا شیئ دیگری و یا نشان دادن بخش بزرگ تری از محل است .

نمای رو به دوربین و پشت به دوربین ( Head – On , Tail – Away Shot ) 

نمایی از چیزی که به طور مستقیم رو به دوربین حرکت کند و آنقدر جلو می آید ، که تمام قاب را پر کند و سپس به تدریج در جهت مخالف از دوربین فاصله می گیرد ، تا دوباره در حد کانونی شدن قرار گیرد . این تکنیک معمولا برای نشان دادن گذشت زمان یا تغییر مکان به کار می رود .

تعداد شخصیت ها

این نما تعریف خاصی ندارد و به تعداد شخصیت هایی که در نما حضور دارند بستگی دارد ، برای مثال نمای یک نفره ، نمای دو نفره ، یا نمای گروهی و . . . .

خواندن این مطالب برای افزایش اطلاعات شما ضروریست:

مراحل تولید فیلم سینمایی و کوتاه جلوه های ویژه سینمایی با تعریف فیلم مستند و انواع مستند آشنا شوید نقد فیلم تایتانیک مراحل تولید فیلم های آموزشی کدام اند؟ نرم افزارهای ساخت فیلم و کلیپ آموزشی