فیلمنامه نویسی ( Screen Writer – Scenarist ) 

فیلمنامه نویس کسی است که مسئول نوشتن تمام یا بخشی از فیلم نامه فیلم را برعهده دارد. گاه یک نفر تمام فیلم نامه را می نویسد، گاه هم چند نفر به طور مشترك فیلم نامه را آماده می کنند.گاهی فیلم نامه نویس، با فرستادن فیلم نامه ای ( به دلخواه خود، فیلم نامه ای نوشته) به نماینده، خود پیشقدم می شود و این نماینده آن را به یک تهیه کننده مستقل یا یک شرکت فیلمسازی جهت ملاحظه ارائه می کند. ولی یک فیلم نامه نویس با تجربه با یک تهیه کننده در یک جلسه توجیهی ملاقات می کند و چند طرح را که قابل تبدیل به فیلم نامه هستند پیشنهاد می کند. و پس از مورد قبول واقع شدن پیشنهادش آن طرح را به فیلم نامه بدل می کند. گاهی هم تهیه کننده، طرحی برای فیلم دارد و فیلم نامه نویس را برای پروراندن آن استخدام می کند. مورد آخر به ویژه هنگامی رخ می دهد که تهیه کننده ای که همیشه در جستجوی طرح است، حقوق یک رمان یا نمایش نامه را می خرد و از فیلم نامه نویس می خواهد که از روی آن یک اقتباس سینمایی ارائه دهد.

مراحل مختلف شکل گیری یک فیلم نامه

فیلم نامه مراحل مختلفی را از سر می گذراند تا به مرحله نهایی برسد. ابتدا یک ایده در ذهن خود فیلم نامه نویس یا تهیه کننده شکل می گیرد. پس از شکل گیری این ایده، نویسنده یک طرح اولیه که حداکثر در یک صفحه خلاصه شده ارائه می دهد. بعد از این مرحله وقتی که طرحش مورد قبول واقع شد و یا به صورت مستقل، خودش تصمیم گرفت آن را عملی کند یک پیش نویس آماده می کند. در این پیش نویس، نویسنده به اختصار خلاصه ای از ماجرا و روش خود را در پرداختن آن، شرح می دهد و شخصیت ها، ماجراهای اصلی و ویژگی هاي مکان ها را بازگو می کند و نیز کلیاتی ازتحول درونی شخصیت ها و طرح قصه را باز می گشاید. در مرحله بعد اگر تهیه کننده یا استودیو و یا حتی خودش از مفاد این پیش نویس راضی باشند، در آن صورت او قصه را می نویسد و کل داستان فیلم را تعریف می کند و صحنه های مختلف را می شکافد. در این مرحله دستنویس اول فیلم نامه آماده می گردد که شامل تمام صحنه ها، شخصیت ها،گفت و گوها، ماجراها و نیز راهنمایی های کلی در مورد بازیگری و کارگردانی است. از این لحظه به بعد فیلم نامه به دفعات و با دخالت تهیه کننده و کارگردان دستکاری می شود. ممکن است در این مرحله، از فیلم نامه نویس دیگری دعوت شود تا صحنه های خاصی را بازنویسی کند و یا عیب و ایرادهای کار را برطرف سازد.

وقتی فیلم نامه نهایی به صورت تقطیع شده در آمد، علاوه بر مواردی که در نسخه اول گفته شد حاوی نکاتی در مورد فیلم برداری است، اما ظرایف کار فیلم برداری را در نهایت کارگردان به کمک مدیر فیلم برداری مشخص می کند.گرچه فیلم نامه نهایی باید عینا به فیلم برگردانده شود، اما گاه پیش از فیلم برداری هر نما یا سر صحنه و گاهی نیز فیلم ساز، به خاطر ویژگی های بازیگران تغییراتی در آن پدید می آورد. بعد از فیلم برداری، در مرحله تدوین هم احتمالا تغییرات تازه ای در فیلم ایجاد می شود. وقتی فیلم آماده شد، یک فیلم نامه به نام فیلم نامه تداوم تدوینی آماده می کنند ( این کار معمولا توسط شخص دیگری جز فیلم نامه نویس اصلی انجام می شود ) که شرح کاملی از فیلم بر اساس آنچه اکران می شود است. در این متن، تمام نماها، زاویه دوربین و انتقال از نمایی به نمای دیگر، به همراه تمام گفت و گوها و صداها ذکر می شود. این متن معمولا به صورت کتاب و به عنوان فیلم نامه آن فیلم چاپ می شود.

ویژگی های اصلی یک فیلم نامه خوب

به قول ویلیام گلدمن، (William Goldman ) از جمله فیلم نامه نویسان و اساتید مطرح فیلمنامه نویسی :

در نوشتن یک فیلم نامه، مانند هدیه دادن نیت مهم است این به معنی آن است که هدف و هر آنچه که قرار است به تماشاگر منتقل شود باید به خوبی از سوی فیلمنامه نویسی درك شود و به خوبی نیز به بیننده منتقل شود. این هدف ممکن است هدف هایی چون : ترساندن در به ویژه در فیلم های ترسناک، خنداندن به ویژه در فیلم های کمدی، تفکر و تامل در فیلم های خاص و غیر متعارف و… باشد. در هرحال این هدف هر چه باشد باید به شیوه ای درست و متعالی ارائه شود و نه با دست گذاشتن بر روی سخیف ترین جنبه های بشری. باید به تماشاگر احترام گذاشت و او را به شیوه ای مناسب با فیلم همراه کرد. یک فیلم نامه نویس همیشه می تواند از الگوهای موفق و تضمین شده استفاده کند اما هرگز نباید از خلاقیت و نو آوری و ارائه نکات و ویژگی های جدید پرهیز کند. در واقع باید تلاش کند تا اگر می تواند تماشاگرش را در یک تجربه تازه دخیل کند. یک فیلم نامه نویس هرگز نباید تماشاگر را فراموش کند. او باید اطلاعات مورد نیاز تماشاگر برای همراهی با فیلم را، در زمان های مناسب به او بدهد تا او گیج نشود و به دلیل بی اطلاعی قصه را گم نکند. مثلا یکی از اصول فیلمنامه نویسی کلاسیک آن است که شخصیت های مهم و اصلی فیلم باید در یک سوم اول فیلم به بیننده به گونه ای معرفی شوند و یا در فیلم های جنایی نمی توان از دادن اطلاعاتی که تماشاگر را براي حل معما کمک می کند ممانعت کرد.

شخصیت پردازي یکی از مهم ترین جنبه های فیلمنامه نویسی است، آنقدر مهم که حتی برخی فیلم ها بدون برخورداری از ماجرا و قصه خاصی تنها از طریق شخصیت پردازی و همذات پنداری تماشاگر با او فیلم نامه را پیش می برند. باید توجه داشت که سینما اول یک رسانه تصویری و بعد یک رسانه صوتی است. دیالوگ لازم و حیاتی است اما نباید در دیالوگ نویسی حتی کوچکترین احساسات را به تماشاگر گوشزد کرد. اگر فضاسازي، بازي ها و فیلم نامه قوی باشد، تماشاگر به خوبی حس صحنه را درك می کند و دیگر نیازي به دیالوگ هاي کشدار و طولانی نیست. در واقع با توجه به ماهیت و ویژگی هاي شخصیت ها باید دیالوگ ها را نوشت و تا حد ممکن از دیالوگهای موجز و پر عمق استفاده کرد البته منظور ثقیل و سنگین نیست.

بنابراین می توان سه ویژگی براي یک دیالوگ مناسب ذکر کرد :

1. خلاصه گفتن
2. صحیح گفتن
3. عدم توضیح واضحات

فیلم نامه نویس احتیاج چندانی به شناخت کامل تکنیک سینما ندارد، ولی تجربه ثابت نموده،فیلم نامه هایی که، فیلم نامه نویسانشان با تکنیک سینما آشنایی کامل دارند موفق ترند.

 از جمله خدمات شرکت تبلیغاتی طلوع فیلم ساخت تیزر موشن گرافیک می باشد، در صورت نیاز جهت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.

پرسش های مربوط به ثبت فیلمنامه

پرسش : برای ثبت فیلمنامه چه مراحلی را باید طی کنیم؟

فایل ورد محتوای طرح یا فیلمنامه تان را که روی دیسک فشرده ریخته اید باید به همراه داشته باشید. چون به این صورت فیلمنامه ها را ثبت و به نوعی مهر و موم می کند !

مبلغ مورد نیاز برای ثبت اثرتان را باید به شماره حساب جدیدی که برای این کار منظور شده واریز نمایید.

فرم مخصوص ثبت فیلمنامه را پر کنید. این فرم که نمونه ای از آن را در زیر قرار داده ایم، برای کسانی که تابحال فیلمنامه ثبت نکرده اند کمی نامأنوس است. در گوشه ی سمت راست بالاي صفحه، مقابل “تاریخ” باید تاریخ شمسی روزی که دارید فیلمنامه را ثبت می کنید وارد کنید. بعد، در مقابل “نام فیلمنامه” نام فیلمنامه تان را می نویسید. با “شماره ثبت” کاری نداشته باشید و در مقابل “قالب فیلمنامه” بنویسید : “طرح” یا “فیلمنامه”. در مقابل “تعداد صفحه” تعداد صفحه هاي طرح یا فیلمنامه تان را درج می کنید. مقابل “شیوه نگارش” می نویسید: اگر فیلمنامه تان اقتباس از فیلم یا داستان کوتاه یا رمان است، جلوی منبع اقتباس، نام آن اثر سینمایی یا “ادبی را درج کنید. قسمت بعدی مربوط به اشخاص حقیقی و حقوقی است که طرح یا فیلمنامه تا این زمان به آنها عرضه شده است. امیدوارم که پیش از ثبت طرح یا فیلمنامه تان چنین کاری نکرده باشید. اگر هم به خطا این کار را کرده باشید، باید نام آنها را در این قسمت بنویسید.

قسمت بعدی به خلاصه ی داستان مربوط میشود که سعی کنید آن را در دو، سه جمله خلاصه کنید.

باقی قسمت ها نیاز به هیچ گونه توضیح ندارند و شخصی با بهره ی هوشی 60 هم قادر به فهم آنها است !

با ارائه ی دیسک فشرده، فیش واریز مبلغ مورد نیاز، و فرم ثبت کامل شده، متصدی مربوطه، رسید ماشین شده ای در قطع A4  به شما تحویل می دهد که عنوان آن مشخصات ثبت فیلمنامه است.

این برگه طرحی شبیه به فرم ثبت فیلمنامه دارد و در زیر عنوان آن شماره ی ثبت و تاریخ ثبت فیلمنامه به همراه اطلاعات دیگر درج شده اند.

پرسش : بانک فیلمنامه در چه روزها و چه ساعت هایی باز است؟

بانک فیلمنامه به جز پنج شنبه ها و جمعه ها و تعطیلات رسمی، هر روز از ساعت نه و نیم تا دوازده و نیم  تا فیلمنامه های دریافتی را ثبت می کند. قبل از اینکه به آنجا بروید، حتماً با شماره 77600190 تماس بگیرید.  ممکن است الان که این پست را می خوانید، ماه ها از گذاشتن آن روی این وبگاه گذشته باشد و تا آن موقع، دوباره شماره حسابی که باید به آن پول واریز کنید و مقدار مبلغی که باید واریز کنید، تغییر کرده باشد.

پرسش: آیا بانک فیلمنامه وبگاه اختصاصی دارد؟

خیر – اما یک صفحه ی فرعی در سایت خانه سینما دارد که متأسفانه به جای راهنمایی ثبت فیلمنامه، فقط به اعلام طرح ها و فیلمنامه های ثبت شده می پردازد.

پرسش : برای ثبت طرح یا فیلمنامه ی خود باید چه مبلغی را به حساب خانه سینما واریز کنیم؟

کسی که نه عضو خانه ی سینما است، نه دانشجوی هنر است، و نه هنرجوی مؤسسات سینمایی :

ثبت فیلمنامه 10000 تومان – ثبت طرح  50000تومان (همانطور که ملاحظه می کنید، هزینه ی ثبت اثر برای افراد عادی در بانک فیلمنامه ی سینمای ایران، حتی نسبت به اتحادیه ی نویسندگان آمریکا گران تر است )

 کسی که عضو خانه ی سینما است :

ثبت فیلمنامه : 6000 تومان  ثبت طرح: 10000تومان

 کسی که عضو کانون فیلمنامه نویسان است:

ثبت فیلمنامه:  3000 تومان  ثبت طرح: 5000 تومان

دانشجویان هنر و هنرجویان مؤسسه های سینمایی نیز می توانند با پرداخت 15000 تومان طرح خود را ثبت کنند.  اگر دانشحوی هنر یا هنرجوی یکی از مؤسسات سینمایی هستید و قصد دارید فیلمنامه ی خود را ثبت کنید، بهتر است ابتدا با شماره 77600190 تماس بگیرید و مطمئن شوید که هزینه ی ثبت اثر برای شما گران نشده باشد، چون شنیده ام می خواهند گران کنند. حالا تا چه حد واقعیت دارد، در آینده معلوم می شود.

پرسش 1 : چرا باید فیلمنامه خود را ثبت کنیم؟

خیلی ساده بگویم، برای اینکه کسی طرح یا فیلمنامه ( سناریو ) خود را ندزدد. سینماي ایران محیط غریبی است. در آن به هیچ کسی نمیتوان اطمینان کرد. حتی دوست سینماگر شما هم می تواند به راحتی آب خوردن، طرح یا فیلمنامه تان را بدزدد. به همین خاطر، براي اینکه بتوانید ثابت کنید مالک اثرتان هستید، باید طرح یا فیلمنامه خود را در بانک سینما ثبت کنید.

پرسش 2 : اگر طرح یا فیلمنامه ی خود را ثبت کنیم باز هم امکان دارد کسی آن را بدزدد؟

در سینمای ایران هیچ چیز غیرممکن نیست. اگر کسی طرح یا فیلمنامه تان را بدزدد و شما آن را در بانک فیلمنامه ی خانه ی سینما ثبت نکرده باشید، هیچ کاری نمی توانید انجام دهید. اما اگر آن را ثبت کرده باشید، می توانید با ارائه ی رسید ثبت فیلمنامه که شبیه به فرم ثبت آن است. از شخصی که فیلمنامه تان را دزدیده به مراجع ذیربط شکایت کنید وحق خودتان را بگیرید.

پرسش 3 : آیا طرح یا فیلمنامه مان را می توانیم به صورت دست نوشته و کاغذی ارائه دهیم؟

خیر  باید طرح یا فیلمنامه ی خود را در یک فایل  word 2007  یا ترجیحا word 97- 2003 تایپ کنید. بعد آن را ذخیره کنید و روی یک دیسک فشرده ضبط کنید. بانک فیلمنامه، طرح یا فیلمنامه ی شما را فقط به این صورت دریافت می کند.

پرسش 4 : خانه ی سینما کجاست و بانک فیلمنامه در کدام قسمت آن قرار دارد؟

آدرس خانه ی سینما : خیابان بهار جنوبی  خیابان سمنان  پلاك 29

بانک فیلمنامه در همان قسمتی است که کتابخانه ی خانه ی سینما قرار دارد. منتهی کتابخانه پایین است و بانک فیلمنامه،بالای پله ها دست چپ.

خواندن این مطالب برای افزایش اطلاعات شما ضروریست:

فیلمنامه نویسی انیمیشن فیلمنامه (سناریو) نمایشنامه نویسی به زبان ساده ویژه دانش آموزان فیلمنامه و سناریو موشن گرافیک کارگردان کیست و کار کارگردان چیست؟ اصول اصلاح رنگ